Η Σουηδική Ακαδημία Επιστημών αποφάσισε να απονείμει το Νόμπελ Οικονομίας 2024 στους Ντάρον Ατσεμόγλου, Σίμον Τζόνσον και Τζέιμς Ρόμπινσον, για τις σημαντικές τους έρευνες σχετικά με το πώς οι θεσμοί διαμορφώνουν και επηρεάζουν την ευημερία. «Οι φετινοί βραβευθέντες απέδειξαν τη σημασία των θεσμών για την ευημερία μιας χώρας. Κοινωνίες με αδύναμο κράτος δικαίου και θεσμούς που εκμεταλλεύονται τον πληθυσμό δεν δημιουργούν ανάπτυξη ή αλλαγή προς το καλύτερο», αναφέρεται στο δελτίο Τύπου της Σουηδικής Ακαδημίας.
Στην έρευνα τους, οι βραβευθέντες έχουν προσφέρει νέες πληροφορίες σχετικά με τις τεράστιες διαφορές στους δείκτες ευημερίας ανάμεσα στα κράτη. Μία από τις κύριες εξηγήσεις για αυτές τις διαφορές είναι η ποικιλία στη δομή των κοινωνικών θεσμών. Εξετάζοντας διάφορα πολιτικά και οικονομικά συστήματα, ανέδειξαν τη σχέση μεταξύ θεσμών και ευημερίας, αναπτύσσοντας θεωρητικά εργαλεία για να αποσαφηνίσουν γιατί οι διαφορές στους θεσμούς επιμένουν και πώς μπορούν να αλλάξουν.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής για το βραβείο Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών, Γιάκομπ Σβένσον, δήλωσε: «Η μείωση των τεράστιων εισοδηματικών διαφορών μεταξύ των χωρών είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής μας. Οι βραβευθέντες απέδειξαν τη σημασία των κοινωνικών θεσμών στην επίτευξη αυτού του στόχου».
«Η καθιέρωση θεσμών χωρίς αποκλεισμούς και ενός ισχυρού κράτους δικαίου θα δημιουργήσει μακροπρόθεσμα οφέλη. Οι βραβευθέντες εξηγούν τις συνθήκες υπό τις οποίες διαμορφώνονται και μεταβάλλονται οι θεσμοί μέσω τριών βασικών παραγόντων: α) Τη σύγκρουση σχετικά με την κατανομή των πόρων και το ποιος αποφασίζει. β) Τη δυνατότητα των μαζών να ασκούν εξουσία απειλώντας την κυρίαρχη ελίτ. γ) Το “πρόβλημα” της δέσμευσης, που υποδηλώνει ότι η μόνη εναλλακτική μπορεί να είναι η παράδοση της εξουσίας από την ελίτ στον λαό».
Πηγή: documentonews.gr